DEVELİ
Develi 1071 Malazgirt savaşından sonra Anadolu’ya yerleşen Selçuklular zamanında önemli bir yerleşim merkezi olmuş, Selçuklulardan sonra Karamanoğlu Beyliğine katılmıştır. 1474 yılında Osmanlı idaresine geçmiştir. 1856 yılında bucak merkezi haline getirilen İlçemiz 1864 yılında eyaletler kaldırılıp vilayetler kurulduğunda Ankara Vilayeti Kayseri Livasına bağlanmıştır. 1866 yılında ilk Belediye Teşkilatı kurulmuş, 1870 yılında ilçe merkezi haline gelmiştir. İlçenin Kuzeyinde Kayseri, Doğusunda Tomarza ilçesi, Adana ilinin Tufanbeyli ilçesi, Güneyinde Yahyalı ilçesi,Adana ilinin Saimbeyli ve Feke ilçeleri batısında, Yeşilhisar ilçesi, Kuzeybatısında ise İncesu ilçesi yer alır. İlçemiz Tekir yaylası istikametinde Kayseri ye 45 km ,İncesu istikametinde 86 km uzaklıktadır. Erciyes dağının 6 km güneyinde kurulu olan ilçemiz Kayseri’nin en büyük ilçesidir. Yüzölçümü 2003 km2 olup denizden yüksekliği 1225 mt dir. En büyük dağı Kayseri ‘nin sembolü ERCİYES dağı ile Toroslar içerisinde yer alan BAKIRDA En önemli akarsuyu da Seyhan nehrinin en büyük kolu olan Zamantı ırmağıdır.
=> Develi Mahalleleri - Köyleri - Kasabaları
=> Develi'yi Canlı Yayında Kameralardan İzle
=> Develi İlçe Haritası
=> Sindelhöyük Haritası
Kuruluş Yılı : 1870 - Yüzölçümü : 1.887 km²
Toplam Nüfus : 70.893 - İlçe Nüfusu : 35.084
Belediye Sayısı : 5 - Köy Sayısı : 45
GENEL TANITIM
develi ilçesinin tarihi :
Develi, 1071 Malazgirt Savaşından sonra Anadolu’ya yerleşen Selçuklular zamanında önemli bir yerleşim merkezi olmuş, Selçuklulardan sonra Karamanoğlu Beyliğine katılmıştır. 1474 Yılında Osmanlı İdaresine geçmiştir. 1856 yılında bucak merkezi haline getirilen ilçe 1864 yılında eyaletler kaldırılıp, vilayetler kurulduğunda, Ankara Vilayeti, Kayseri Livası’na bağlanmıştır. 1866 Yılında ilk belediye teşkilatı kurulmuş, 1870 yılında da ilçe merkezi haline getirilmiştir. 1989 yılında Gazi, 1957 yılında Zile, 1966 yılında Şıhlı, 1967 yılında Sindelhöyük köylerinde belediye kurulmuştur. Toplam Nüfus : 70.893 ve İlçe Nüfusu : 35.084
=> Develi Mahalleleri - Köyleri - Kasabaları
=> Develi İlçe Haritası
=> Sindelhöyük Haritası
coğrafi yapı :
Develi İlçesi İçanadolu Bölgesinin Orta Kızılırmak bölümünde 38 –27 kuzey enlem, 33-17 doğu boylamında bulunmaktadır. Erciyes Dağı’nın 6 km. güneyinde kurulmuştur. Bugünkü sınırları doğusunda Tomarza İlçesi ve Adana İlinin Tufanbeyli İlçesi, güneyinde Yahyalı İlçesi ile Adana İli’nin Saimbeyli ve Feke İlçeleri batısında Yeşilhisar ilçesi, kuzeybatısında İncesu İlçesi yer alır. İlçe, Tekir yaylası istikametinde Kayseri’ye 45 km. İncesu istikametinde 86 km. uzaklıkta olup, Kayserinin en büyük ilçesidir. Yüzölçümü 1887 km2 olup, deniz seviyesinden yüksekliği 1150 metredir. En büyük Dağı Kayserinin sembolü durumundaki Erciyes Dagı, Karasivri Dağı, Büyük Kartın (Peri Kartın), Göktepe (Yeşil Tepe), Sümengen (Süvegen) ve Bakır Dağı’dır. En önemli akarsuları Seyhan Nehrinin en büyük kolu olan Zamantı Irmağı, Develi Çayı (Fenese Suyu), Elbiz ve Köşkpınarı’dır. En önemli gölleri Kurbağa gölü ile Sultan Sazlığı’dır. İlçede karasal iklim hüküm sürer. Yazları sıcak ve kurak kışları soğuk ve kar yağışlı geçer. Yağışlar daha çok ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinde görülür. İlkbahar ve Sonbahar mevsimlerinin sakin ve açık günlerinde kırağı ve don olayı müşahede edilir. Bu olaylar tarımı olumsuz etkiler. Ortalama yağış miktarı 366,6 mm.’dir. İlçe topraklarında genellikle bozkır bitki örtüsü hakimdir. Yüksek kesimlerde yer yer orman alanlarına rastlanılsa da bozkır ve çalılıktır. İlçe’de meyveciliğe yönelik meyve bahçeleri gelişmiş.
idari yapı :
İlçe mülki sınırları içerisinde biri merkez olmak üzere 4 kasaba belediyesi, 45 köy ile 5 köye bağlı 7 mezra bulunmaktadır. 25’i ilçe merkezinde 11’i kasabalarda olmak üzere toplam 36 mahalle vardır. 2000 Yılı Nüfus Sayımı sonuçlarına göre merkez nüfusu 35.084, köylerin nüfusu 35.809 olup, toplam nüfus 70.893’tür. Yıllık nüfus artış hızı şehir merkezinde binde 6.24, köylerde ise -10.72 olup, toplamda ise –2.69 nüfus azalması görülmektedir.
ekonomik yapı :
İlçenin başlıca gelir kaynaklarından biri tarım ve hayvancılık olup, lokomotif iş kolu olan inşaat sektörü de önemli bir yer tutmaktadır. İlçe tarım arazisinin bitki örtüsü ve ekim alanlarına göre dağılımı 49.500 ha. Hububat ekimi (buğday, arpa, çavdar, nohut, mercimek, ve fasulye) ayrıca sanayi bitkilerinden şekerpancarı ve ayçiçeği ekilmektedir. Meyve ve sebze üretimi de tarımda önemli sayılabilecek bir paya sahiptir. Epçe, Tombak, Sarıca, Gazi, Karacaviran, Sindelhöyük, Soysallı, Çayırözü, Zile ve Merkez olmak üzere 10 adet sulama kooperatifi mevcuttur. Ayrıca Gazi ve Sindelhöyük Kasabalarında 2 adet Kalkınma Kooperatifi vardır. İlçe’de yoğun olarak koyun ve sığır yetiştiriciliği yanında kanatlı ve tek tırnaklı hayvan yetiştiriciliği de yapılmaktadır. İlçe’de üç önemli fabrika dışında, 1994 yılından itibaren yatırımlar nedeniyle artan fabrika sayısı 1999 yılında 11’e kadar çıkmışken bugün itibariyle 9’a düşmüştür. İş ve çalışma hayatını engelleyen ciddi bir problem bulunmamaktadır. Geleneksel el sanatları olarak köylerde halıcılık ve Sindelhöyük kasabası ile Yenihayat köyünde hasırcılık yapılmaktadır. Develi’de Küçük sanayi Sitesi’nin hizmete girmesi ile Halı Fabrikasının açılması adeta bir dönüm noktası olmuştur. Halen faaliyette bulunan ve ülke çapında üretim yapan 3 firmada yaklaşık olarak 1600 kişi istihdam edilmektedir. Bunlardan Saray Halı A.Ş., Asil Deri A.Ş. ve Gazi Keçe Fabrikası dışında, diğerleri küçük ve orta ölçekli sanayi kuruluşlarıdır. Ayrıca halkın, tamir, bakım ve onarım ihtiyaçlarını karşılayacak küçük sanayi kuruluşları vardır. Halkın bir kısmı da kendi çapında ticaretle uğraşmaktadır. İlçede bol miktarda çinko, kurşun, pomza yatakları mevcuttur.
sosyal yapı :
İlçe genelinde okuma-yazma oranı % 97 civarındadır. Sosyo-Kültürel yapılar olarak; bir kapalı spor salonu ile ilçe stadyumu bulunmaktadır. İşyerleri şehrin merkezi kısımlarında genellikle işhanı ve çarşılarda toplandığı görülür. İlçe’de 1.amatör kümede mücadele eden 2, ikinci amatör kümede mücadele eden 2 futbol takımı ilçeyi temsil etmektedir. Kültürel değerlerin en önemlisi her yıl yapılmakta olan geleneksel Aşık Seyrani Kültür ve Sanat Festivalidir. İlçede Konutlar genelde yığma, kargır ve betonarme olup, son yıllarda betonarme yapıların sayısı hızla artmaktadır. Yapı kooperatifçiliği ile toplu yaşama geçiş süreci hızlanmıştır.Halk geleneklerine sıkı sıkıya bağlıdır. İlçe genelinde giyim kuşam çağdaş görünüm arz eder. Yerleşim yerleri genel olarak toplu halde olup, kış, yaz rahatlıkla ulaşım sağlanmaktadır. İlçe genelinde okuma-yazma oranı % 97 civarındadır. Sosyo-kültürel yapılar olarak; bir kapalı spor salonu ile ilçe stadyumu bulunmaktadır. İşyerleri şehrin merkezi kısımlarında genellikle iş hanı ve çarşılarda toplandığı görülür. İlçe’de 1.amatör kümede mücadele eden 2, ikinci amatör kümede mücadele eden 2 futbol takımı ilçeyi temsil etmektedir. Kültürel değerlerin en önemlisi her yıl yapılmakta olan geleneksel Aşık Seyrani Kültür ve Sanat Festivalidir.
TARİH
cumhuriyet dönemi :
1918 yılında imzalanan Mondros müzakeresi ile Osmanlı imparatorluğunun sonunun geldiği açıkça belli oluyordu. Bu antlaşma ile Türk milletinin bütün hakları elinden alınıyor, Türk orduları dağıtılıyor,silah ve cephanelerine el konuyordu. Serv anlaşmasıyla da Osmanlı imparatorluğu emperyalistlerce paylaşılmıştı. Adana, Gaziantep ve Maraş yöresini işgal eden Fransızlar develiye çok yaklaşmışlardı. Develinin düşmesi düşmana büyük bir hareket sahası kazandıracak, işgal sahasını daha da genişleteceklerdi.Halk tedirgindi. 19 mayıs 1919 atılan kıvılcım yurdun her yanında olduğu gibi Develi’de de bir alev olacaktı. İlk zamanlarda az olan mücadele taraftarları daha sonradan bir çığ gibi büyüyecekti. Kuvayı Milliye'nin Develi'de kurulması için Mustafa kemal paşa 1919 da kılıç Ali beyi develiye gönderdi.Kılıç Ali, yapılan toplantılarda, memleketin durumunun kötü olduğunu, heyeti temsiliyenin Sivas da aldığı kararı okuyarak, halkın düşman istilasına karşı hemen teslim olmayarak, silahlanıp düşmana karşı çıkmalarını, Mustafa Kemal paşanın buraya büyük bir kuvvet göndereceğini anlattı.Kılıç Ali Develi’den ümitle ayrıldı. Atatürk ün emriyle Güney bölgesinde Kuvayı Milliye teşkilatını kurmak üzere Osman Tufan Bey ve Kemal doğan görevlendirildi.Develi Kuvayı milliyecileri kendilerine birer takma ad bularak mücadele çalışmalarını daha da artırdılar.Bu kuvayı milliyecileri arasında; belediye reisi kamberli Osman efendi(Öz demir oğlu yaşar), Yedek subay traşzade Osman(coşkun Osman bey), yedek subay veli çakı oğlu(civan bey), yedek subay hadi bey(Erdoğan bey), yedek subay Niğdeli Enver bey(Abbas bey) takma adlarını alarak çalışmaya başlamışlardı. Haçın taarruzundan önce Kazan Oğlu Doğan Bey emrinde bulunan milis kuvvetlerine müfreze komutları tespit etmişti.Çoğu develi’ li olan Bu kumandanların başlıcalar; a) Yedek Subay Osman Coşkun Bey, b) Yedek Subay Hadi Erdoğan Bey, c) Yedek Subay Enver Abbas Bey, d) Yedek Subay Yakup Arıkan Bey, e) Yedek Subay Civan Bey, f) Yedek Subay Emin Develi Oğlu Bey, g) Yedek Subay Ali Rıza Madazılıoğlu Bey, h) Yedek Subay Tahsin Aksu Bey, i) Yedek Subay Ali Develi oğlu Bey, 16 Ekim !920 de Haçın düşmandan kurtarıldı. Taarruzdan Şehit Düşen Yedek Subay Saim’ in ismi buraya verilerek “Saimbeyli” olarak değiştirdi. Develi'liler Kurtuluş Savaşı'nda haksızlığa tahammül edemeyerek toprakları üzerinde düşman çizmesi altında inlememek için kendilerine düşen görevleri başarı ile yerine getirmişlerdir.
osmanlı dönemi :
selçuklular dönemi :
roma dönemi :
Develi büyük Kappadokya toprakları içinde önemli bir yer tutmuştur. O devirde bu bölgeye Gabdonya denilmekteydi. Ziraat ve sulama işlerinin de çok muntazam ve teşkilatlı olduğu anlaşılmaktadır. Sultan Sazlığı bataklığı ortalarında o devre ait olduğu sanılan yol ve kanallar hala görülmektedir. Gerek Elbizden Gereme’ye gerekse İlipınar’dan Reşadiye’ye kadar olan alanda bir çok harabelere rastlamak mümkündür. Fraktın höyüğünde yapılan sondajlarda Roma devrini temsil eden kültürün üç safhalı olduğu tespit edilmiştir. Bunlardan birinci safhada; köşeleri kesme, temel ve duvarları tuğla boyundaki düzenli taşlarla örülen monimental bir bina temsil edilmektedir. Bina çevrede görülen evler gibi tamamen taştandır. Höyüğün bu devride bir şehir olduğu görüşünde bir inşa edilmiş bu harabenin üstü ise aynı çağın mezarlığı olarak kullanılş-mıştır. Mezarlar sanduka biçiminde iki üç kesme taştan yapılmıştır. Bizanslılar zamanında ise bölge önem ve değerini korumaya devam etmiştir. Bilhassa hristiyanlığın ilk yayılma yıllarında önemini daha da arttırmıştı. Seyyah Ö.M. Rinner’in bildirdiğine göre cicero Develi Ovasında ordugah kurarak Kappadokya Develi’nin eski Tyna bir kısmı ise Sbitra Nora harabeleri üzerinde kurulduğunu yazarlar.
firikler dönemi :
M.Ö. 1200 yıllarında Yeni Hitit krallığı yıkıldıktan sonra Anadolu’da genel bir hakimiyet ancak Frikler tarafından kurulmuştur. Frikyalılar sınırlarını Kızılırmak, Konya dolayları ve Menderesin yukarı yatağına kadar olan kısmını içine alan bir devlet kurmuşlardı. Kendilerine hükümet merkezi olarak Gordion’u seçmişlerdi. Daha sonraları da Kappadokya’nın da büyük bir kısmını hakimiyetleri altına alarak hudutlarını genişletmişlerdir. Frikyalılar zamanında Kızılırmak ve özellikle Fıraktın bölgesi önemini korumuştur. Bu bölgedeki araştırma ve kazılarda Frikyalılara ait çeşitli eserler bulunmuştur. Fraktın höyüğünün ikinci katında frikyalılar devrine ait bina kalıplarına rastlanmıştır. Bu binalarda kerpiç ve hatıl kalıntılarına tesadüf edilmiş, binanın üst kısmı ise yangın geçirmiştir. Doğuda Önasya’nın idaresi altına alan Asurlar batıda ise Frik krallığını tanımamakta olan Lidyalılar M.Ö. 8. Asırda Frikyalılar için büyük tehlike arz ediyordu. Frikyalılar hakimiyetine ne Asurlular ne de Lidyalılar son verdiler. Kuzeyden gelen Kimmerilerin ihtilalarına karşı koymak isteyen Frik kralı Midas mâğlup olunca üzüntüsünden kendi canına kıydı.
hititler dönemi :
M.Ö. 2. Asırda Orta Anadolu’da bilhassa Kızılırmak bölgesinde yerleşen Hititler, M.Ö. VII. Asra kadar nüfuslarını korumuşlardır. Eski Hitit devleti 1.Tuthalya tarafından ele geçen vesikalardan anlaşılmaktadır. 1.Labarna’nın krallığı zamanında devlet sağlam bir teşkilatla hudutlarını genişletmiştir. Bu zamanda kendisine Hattuşaş’ı merkez yapmıştır. 1.Hattusilis, Hitit devleti içindeki asayişi sağladıktan sonra Önasya Devletlerini sınırları içine katmayı düşündü. Bu düşünce ile Ceraplus(Kargamış), Urşu(Urfa) gibi Güney Anadolu şehirlerini zapt ettiği ve Halep üzerine sefer yaptığı bilinmektedir. Halep seferi başarısızlıkla sonuçlanınca 1.Mursilis tekrar Halep üzerine sefer yapmak istiyordu. Bu sırada Halep krallığında 2. Hammurabi bulunuyordu. Halep krallığı üzerine yürüyen 1. Mursilis krallığı ortadan kaldırınca Babil yolu da kendisine açılmış oluyordu. Labarna’dan Mursilis’e kadar olan o zamanda Hitit devleti büyük bir gelişme göstererek Kuzey Suriye’yi hakimiyetleri altına almışlardı. Bu sırada Hattuşaş’ta başgösteren karışıklıklar neticesinde 1. Mursilis öldürülmüştü. Mutavalli zamanında Amurru(Suriye) krallığı hititlere karşı olan vergi borcunu ödememesi ve Mısırlılar tarafına geçmesi Mısırlılarla Hititlerin arasının açılmasına sebep olmuştur. Mutavalli’den sonra kral olan 3.Hattusilis devrinde (M.Ö.1287-1244) Hitit devleti en parlak devrini yaşamıştır. Suppililuliuma zamanından itibaren fetihlerin meyveleri bu devirde toplanmıştır. Bundan dolayıdır ki 3.Hattusilis devrine Hitit tarihinin altın çağı denilmiştir. Hattusilis daha çok güneye önem vermiştir. Gayesi güneyin ticaret yolunu ellerinde tutmak istemesidir. Fıraktın, İmamkulu, Taşçı, abideleri gerekse bu bölgelerdeki iskan yerlerinin bolluğu Develi’nin Hititler devrinde önemli bir yerleşme merkezi olduğunu doğrulamaktadır. Bu bölgede bir çok hitit yazıları bulunmuş ve okunmuştur. Bittel Fıraktın ile Gezbel arasındaki kaya anıtlarının bolluğundan bahsederken, Tahsin ÖZGÜÇ de Taşçı, Çukuryurt, Ayşepınar köyleri arasında 5 iskan yerine rastlanmıştır. 50-75 m. Çaplı olan bu küçük köyler 2-3 yapı katlarını ihtiva etmektedirler. Fıraktın kaya abidelerinin tabanında M.Ö. üç bine tarihlenen çanak-çömlekler toplanmıştır. Hititler maden işletmesine önem vermişlerdi. Bilhassa 3. Hattusilis (1280 M.Ö.) kendisine kıymetli madenlerden gönderilmesini istiyen Fravun’a verdiği cevapta henüz madenlerin hazır olmadığını çıkarıldığı zaman gönderileceğini, şimdilik demirden kabzası bir kılıç göndereceğini bildirmişti.
ilk çağlar :
Develi’de ilk çağlar hakkında geniş bir bilgimiz yoktur. Ancak son zamanlarda yapılan kazılarda çıkarılan eserler bize ilk çağ kültürü hakkında ışık tutmaktadır. 1947 yılında Tahsin ÖZGÜÇ başkanlığındaki bir heyet tarafından Ankara Üniversitesi adına kazılar yapıldı. Fıraktın’a (Gümüşören) 2 km, mesafedeki höyükte yapılan sondajlarda İç Anadolu’da «Bakır Çağı» eski bronz devri kültürüne ait nakışlanmış bir çok kaplar bulunmuştur. Yapılan bu kazılar ve sondajlar neticesinde Kızılırmak Kavsinde ve bilhassa Fıraktın’da siyah astar üzerine beyaz boyalı kaplar bulunması, Orta Anadolu’nun bu devirde Güney Anadolu ile olan kültür münasebetlerini incelemektedir. Buluntular gösteriyor ki Develi’nin Bakır Çağı’nda önemli bir iskan ve yerleşme yeridir.
COĞRAFYA
genel coğrafya :
Develi İç Anadolu bölgesinin Orta Kızılırmak bölümünde Kayseri iline bağlı bir ilçedir. Grinwich rasathanesine göre 38° 27’ kuzey enlemi, 33° 17’ doğu boylamında bulunmaktadır. Erciyes Dağının 5-6 km kadar güney doğusunda kurulmuştur. Tarihi ilk çağlardan başlayarak gelişen orta çağda önemini devam ettiren Develi, Develi-Karahisar (Yeşilhisar) ile karıştırılmıştır. Develi adını menşei hakkında çeşitli rivayetler vardır. Bunların en yaygın olanı şöyledir: Selçukluların uç beylerinden olduğu söylenen iri yapılı, kuvvetli Dev Ali ismindeki bir kahramanın efsaneleşen adını zamanla Develi olarak değiştiği yolundadır. Kanımızca Develi ismini 1071 yılında Malazgirt muharebesinden sonra Anadolu’ya yazılan Oğuz boylarından Develüoğullarının bu bölgeye gelip yerleşmesinden aldığı seklindedir. Günümüzde bir çok yerde Develüoğullarına rastlamak mümkündür. Eski kaynaklarda Develü şeklinde iken sonraları harf devrimi ile Develi adına gelmiştir. Develi kazasının ekilebilen arazinin darlığı yüzünden eski Develi kasabasının yer değiştirdiğini bunun yerine daha aşağıda Everek kasabasının doğduğunu belirtmek gerekir. Gerçekten şehir; toprağın darlığından dağlar arasında sapa kalmış bir yerde bulunmasından emniyet şartları da belirince 1,5 asır kadar önce 3 km kuzey batısındaki çukur ve düzlükleri geniş olan bugünkü şehir merkezinin bulunduğu yere (Everek) kaymıştır. Develi’nin Everek’e doğru bu yer değiştirmesi öyle çabuk ve kısa zamanda olmuştur ki çukurdaki arazi kısa zamanda adeta kapışılmıştır. . Bu acele taşınma ile ilgili olarak çevrede çok kullanılan evmek mastarından Everek’in doğduğu bilinmektedir. (Evmek veya İvmek acele etmek iverek gitmek; acele ile gitmek) Develi arazinin daha geniş olan bu yerde (EVEREK) gelişme yoluna girmiş. Bu gelişme önceleri Aşağı Everek mahallesinde başlamış daha sonra diğer mahallelere doğru yayılmıştır. 1325 H. Tarihli Ankara vilayeti salnamesinde Develi’nin ; Develi, Everek ve Fenese adlı üç mahalleden olduğunu Fenese’nin ise gelişmekte olduğundan bahsedilmektedir . Develi bütün fonksiyonunun Everek’e bırakmış şehir merkezi olmuştur.
dağlar :
İç Anadolu’nun kendisine mahsus olan yeryüzü şekilleri burada da bariz olarak görülür. Develi’nin etrafı dağlarla çevrili ortası çanak şeklinde kapalı bir havza durumundadır.
- ERCiYES DAĞI : Kayseri ile Develi arasında tabii bir sınır teşkil etmektedir. Eski sönmüş volkanik bir dağdır. Kappodokya imp, zamanında bir ara faal olan Erciyes, 1880 yılında sakin, 1880 den sonra bir müddet daha püskürdüğü belirlenmektedir. Orta Anadolu’nun en büyük sönmüş volkanik dağı olan Erciyes’in yüksekliği 3916 m ve kapladığı alan 1100 km² dir. Erciyes dağı etrafında yaylalarda bulunur. Bu yaylalarda yazın koyun ve sığır sürülerini otlatan ve rençber denilen yaylacılara rastlanır. Yaylaların en önemlileri; Tekir (2150) Beleşme, kartınardı yaylalarıdır.
- KARA (SiVRi) DAĞI : Erciyes’in güney parçalarından biridir. Yüksekliği 2350 metre dir.
- KEL DAĞI : Yine Erciyes’in güney parçalarından biri olup Develi’nin önemli dağlarındandır.
- SÜMENGEN (SÖVEGEN) DAĞI : Bu dağları güney ve güney batı yamaçları Develi sınırları içinde kalır.
- BAKiR DAĞI : Develi’nin güney batısında Bakırdağı bucağındadır. Yüksekliği 2462 m dir.
- DEVELi DAĞI : Develi’nin doğusundadır. Yüksekliği 2000 m dir. Bu dağların yanı sıra irili ufaklı birçok tepelerde vardır. Söz konusu tepeler çeşitli adlar alırlar. Bunlar arasında Develi’nin doğusunda Haç dağı (1300 m), İlibe dağı(1250 m) Erciyesin güneyine doğru yükselen büyük ve küçük karnıyarık, beşparmak, kartın sayılabilir.
göller :
- DEVE GÖLÜ : Develi ile Yeşilhisar arasında Develi Ovası’nın ortasındadır.(11). Büyük bir kısmı Develi hudutları içerisinde kalır. Yüz ölçümü 32 bin hektardır. Çeşitli eserlerde bu göle «Kurbağa», «Deve» gölü denildiği gibi halk arasında da «Cibik gölü», «yay gölü» olarak da bilinir. Göl, Soysallı, Çayırözü, Yahyalı, Dündarlı gibi sularla beslenir. Çeşitli kuşların rahatça yaşayabilmesine imkan veren göl, Türkiye’nin sayılı kuş cennetlerinden birisidir.
- SULTAN SAZLIĞI : Develi Ovasında bulunan sazlık kurbağa gölünün etrafını çevreler. 40 Bin hektarlık bir alanı kaplar. Karların erimesiyle yağışların bol olduğu mevsimlerde sular ovayı kaplar. Bu sular ovada geniş bataklıklar ve sazlıklar meydana getirir. Bunların hepsine birden SULTAN SAZLIĞI denir. Tuz gölünden sonra İç Anadolu’nun en büyük bataklıklarından birisidir. Sazlık yazın buharlaşmanın etkisi ile kuruduğu zaman geride siyahımtrak renkte kurumuş toprak veya balçık bırakır. İlkbaharda beraber suların etkisiyle sazlık yine gelişir, eski halini alır. Sazlık kurutulmak suretiyle verimli bir toprak elde edileceği muhakkaktır. Aksi halde hiç bir işe yaramayan bir arazi olarak kalacaktır.
ovalar :
- DEVELİ OVASI : İç Anadolu bölgesinde Erciyes Dağının Güney ve Güney batısında yer alır. Yüz ölçümü 1000 km² den çoktur. Develi-Yeşilhisar kazaları arasına uzanan ova, doğu-batı uzunluğu 35 km kuzey güney uzunluğu 30 km dir. Yüksekliği 1100-1150 m dir. Develi ovası yukarı Kızılırmak bölgesinin en büyük ovası olup Türkiye’nin de en büyük ovaları arasında yer alır. Bu geniş ovanın doğu ve batı uçlarındaki yerleşme yerlerine göre Develi-Karahisar ovası olarak adlandırılırken daha sonraları büyük yerleşim yeri olan Develi adıyla adlandırılmaya başlandı. Ova, tektonik bir çökük alanıdır. Bu alan ve ovayı kuşatan dağ ve platolar arasında Pilyosen ve Kuaterner başında yeni kırılmalar bunun neticesinde çökmeler olmuştur. Çöküntüden sonra meydana gelen çanakta uzak ve yakın çevrelerdeki yüksekliklerden (Erciyes ve Toros dağları) inen akarsuların bilhassa sellerin taşıdığı kum, kir, çakıl gibi maddeler yığılmaya başlamış bu olay zamanımıza kadar da devam etmiştir. Bu alüvyon birikintilerinin kalındığı bazı yerlerde 20-30 m yi bulur. Bu birikintiler ovayı çevreleyen bazı tepelerde rastlanmaz. Tepeler dışında ova düzlükleri kapalıdır. Develi Ovası etrafındaki tepelerden ortalarına doğru gelindiğinde yayvan bir çukurluk halini alır. Bu çanakta etrafındaki dağlar ve tepelerden inen akarsular karların erimesiyle ovaya inen taşkınlıklardan sazlıklar bataklıklar ve gölcükler meydana gelir. Sultan Sazlığı, Kurbağa, Deve, Yay gölleri ovadadır. Develi Ovası tektonik olayların olduğu morfolojik şartların biçimlendirdiği kapalı tekne şeklinde alüvyal bir ovadır. Oldukça çok yağış alır. Ovaya bir çok akarsuların akması kenarından birçok gür kaynakların sularını ovaya akıtması karların erimesi ile taşkınlıkların olması ovanın higrografik şartlarının elverişli bir hale getirmiştir. Ovanın kenarında tarla ve bahçe tarımı yapılmaktadır. Uzun yayla da Kayseri ve çevresine geçen davarcılar eylül-nisan aylarında sürülerini ovada barındırırlar. Ayrıca Develi ve Kayseri’de yapılan pastırma ve sucuk için yetiştirilen sığır ve koyun sürüleri temmuz-ekim aylarında Develi Ovasında beslenir .
bitki örtüsü :
Develi’nin kendisine has bir bitki örtüsü vardır. Su ve dere kenarlarında söğüt ve kavak ağaçları diğer yerlerde kurak ot toplulukları ve çalılıklara rastlanır. Dağlarda yabani armut meşe kavaklar bol miktarda bulunur. İlçe ve köy çevrelerinde bağ ve bahçeler önemli yer tutar. Ormanlara Develi’nin çevresinde rastlanmaz. Ünlü coğrafyacı Starabon, Erciyes ve eteklerinin ormanlarla kaplı olduğunu söylemektedir. Yine bazı eserlerde Erciyes’in 2000 m kadar ormanlık 1800-2000m deki yüksekliklerde de bağ ve bahçelerle kaplı olduğunu görmekteyiz. Ormanlardan hem tomruk ihtihsali yapılmakta Kayseri tomruk ihtihsalinin büyük bir kısmını teşkil eder, hem de bölge halkının yakacak ihtiyacını karşılar.
akarsular :
- ZAMANTI IRMAĞI : Develi’nin içinden geçen akarsuların başında gelir. Zamantı ırmağı, Pınarbaşı kazasına bağlı Viranşehir nahiyesinin şerefiye köyünden doğar. Viranşehir, Uyuzpınar, Tahtaköprü, Kaynar, Altıkesek, Halitbeyviran, Karaboğaz, Kılıçmehmet, aşağıpotuklu, Emmigil, Bahçecik, Kızılhan, Cebeharmusun, Avşarsöğütlü, Taşlak, Kavlak, Melikviran, Taşhan, Akmezar, Keprin, Büyük ve küçük Süvegenler, Çulha köylerinden sonra Develi kazasının sınırları içinde akmaya başlar.
- DEVELİ ÇAYI (FENESE SUYU) : Develi’nin doğusunda yaz kış akan bir sudur. Çay ili ve tepesindeki ve fenese taraflarındaki kaynak sulardan beslenir. İlçenin bağ ve bahçelerinin sulanmasında kullanılır.
- ELBİZ VE KÖŞKPINAR : Develi’nin 1 km kadar batısından akar. Her iki kaynağın suları birleşerek içme, bağ ve bahçe sulamasında kullanılır. Bunların dışında Develi’nin batısında karların erimesiyle akan yazın ise tamamen kuruyan bir dere vardır.
- YER ALTI SULARI : Develi ile Yeşilhisar arasındaki havza yer altı suyu bakımından oldukça önemlidir. Bu havza Erciyes dağının güneyinden Yeşilhisar’ın batısı, Develi’nin doğusunu teşkil eder. Bu nedenle havzanın 1966 yılında projesi yapılmış 1967’de de Sindelhöyük köyünde açılan sondaj kuyularından 40 –60 m³/sn su çıkmıştır. Elde edilen sular halkın istifadesine sunulmuştur. Bunu takiben açılan kuyularda da bol su edilmektedir.
SANAYİ
İlçemiz ekonomisine büyük canlılık katan en büyük sanayi kuruluşu Saray Halı A.Ş. 1972 yılında kurulmuş, 1975 yılında ilk üretimini gerçekleştirmiştir. Saray Halı Fabrikası, 500.000 metrekare açık alan üzerinde kurulu 100.000 metrekare kapalı alana sahip entegre bir tesis, yıkama, boyama, iplik dokuma, apre-konfeksiyon kalite-kontrol üniteleri ve teknik destek birimlerinden oluşmaktadır. Sektörünün en modern fabrikasıdır. Klasik, vizyon, sembol, serenat, armoni, firuze, season ve karving markaları ve değişik özelliklerde binlerce desen ve renk tasarımıyla kalite,estetik,artarak ulusal ve uluslar arası pazarlarda en başarılı kuruluş içerisindedir. 2003 yılı Ekim ayı içerisinde başlatılan saray işletmesinde 20 milyon dolarlık modernizasyon ve kapasite artırımı yatırımları tamamlandığında, işletmede %50 büyüme sağlanacaktır. Üretimin yaklaşık %40’ı ihraç edilmektedir. İhracat dünyanın 6 kıtasından 40’a yakın ülkeye yapılmakta,Ülke ekonomisine de önemli döviz girdisi sağlamaktadır. Fabrika; 1997 yılında TS-EN-ISO 9002 uluslar arası Kalite sistem belgesine sahiptir. Saray Halı süt sığırcılığı damızlık düve yetiştirme ve besi işletmeleri tesisleri 1998 yılında kurulmuş, Türkiye’nin en büyük ve en modern tarım işletmeleri durumundadır. Süt besiciliği işletmesinde 2500'ü geçkin büyükbaş hayvan bulunmaktadır. Tesislerde günlük ortalama 21.000 litre süt elde edilmekte, Ülker, Dimes ve Pınar gibi şirketlere pazarlanmaktadır. 800 dekar arazi üzerinde kendi yemini yetiştirmektedir. Günlük 70 ton yem tüketilmektedir. 13 adet yem siloları bulunmaktadır. İlçemizde faaliyetini sürdüren diğer bir sanayi kuruluşu olan Gazi Keçe San. Ve Tic. A.Ş. 1979 yılında kurulmuştur. Bu fabrikamız Dünyada faaliyet gösteren 6 fabrikadan bir tanesidir. 1999 yılında 13.Avrupa kalite ödülünü almış olan bir kuruluştur. Türkiye’de tek keçe imalatçısı olan bu kuruluşumuzda polisaj (parlatma keçeleri), Disk, filtre keçeleri, rulo, plaka ve kütük keçeleri,ortopedik keçeler,filtre sanayi için süzücü keçeler,döşeme,ses ve ısı izolasyonu keçeleri, bant, silindirik, fitil, disk,rulo ve plaka keçeler,mermer sanayinde kullanılan silme ve parlatıcı keçeler üretilmektedir. Keçeli kalemden uçak sanayinde ses geçirmemezlik keçelerine kadar geniş sahada kullanılmaktadır. Silah sanayinde yaygın kullanılmaktadır. İran, Almanya ve Yugoslavya’ya ihracat yapmaktadır. Yıllık üretim kapasitesi 150 tondur. Ayrıca 1997 yılında 3.000 m kapalı alanda FULLYAT adı altında yatak, yorgan, uyku tulumları, çocuk yorganı, nevresim takımları, yastık, kırlent ve yer minderleri,kanepe örtüleri,alez yatak koruyucuları olmak üzere ev tekstil ürünleri imal edilmektedir. İç piyasalarda tüketilmekte Almanya ve Fransa’ya ihraç edilmektedir. Hammaddesi olan silikonlu elyaf Kore ve Tayvan’dan ithal edilmektedir. Ev tekstili kapasitesi her ürün çeşidi için aylık 30.000 adettir. Diğer bir sanayi kuruluşlarından Asil Deri A.Ş. 70 dönüm arazi üzerinde 12.000 metrekare kapalı alanda ham yaş, büyük baş hayvan derisi işlemektedir. Üretim kapasitesi vidala deri 513.000 m2/yıl,kösele 150 ton/yıl, çanta 90 adetlyı 187.500 Adetlyıl,cüzdan 114.000 Adet/yıl, Deriler iç piyasadan ve yurt dışından temin edilmektedir. Derinin her çeşidi üretilmektedir. İç piyasa ve uzak doğu ülkelerine satılmaktadır. Bunların dışında Un Fabrikası ve 1996 yılı içerisinde faaliyete geçen tekstil üzerine Dev-Teks, Gözde Çorap A.Ş., Beyza Tekstil, Tarım makineleri üzerine imalat yapan Uğurlu Tarım Makineleri Sanayii Tic. Şrt., Özkılıç Tarım Makineleri Sanayi Tic. Şrt. adı altında sanayi kuruluşlarımız da bulunmaktadır. Bunlar küçük ve orta ölçekli kuruluşlarımızdır. Ayrıca halkımızın tamir, bakım, onarım ihtiyaçlarını karşılayacak küçük çapta sanayi bölgesi bulunmaktadır.
TARIM VE HAYVANCILIK
İlçenin toplam arazi varlığı 195.000 hektardır. Bunun 95.000 hektarı kullanılabilir arazi niteliğinde olup,78.000 hektarı kıraç,17.000 hektarı ise sulu arazidir. Bu sulu arazinin 5.000 hektarı 9 adet sulama kooperatifi tarafından sulanmaktadır.12.000 hektarı cazibe ile kısmen yer altı ve kısmen de kaynak suları ile sulanmaktadır. Hububat ekim alanı 49.500 hektardır. Hububat çeşidi olarak buğday, arpa, çavdar kısmen de nohut,mercimek ve fasulye şeklindedir. Yılda tek ürün alınmakta olup,münavebeli olarak nadas yerine nohut,fasulye, silajlık mısır, korunga, fiğ ve baklagiller ekilmektedir. Tarima elverisli olmayan arazi miktarinin 5.000 hektari çayirlik,65.000 hektari mera,15.000 hektari ise orman arazisi olup, digerleri sazlik,bataklik,tuzluk ve kayaliktir. Develi ovasi sulama islahi projesi çerçevesinde yapimi devam eden (Gicik Tüneli Delinmesi) çalismasinin sonuçlanmasi halinde 15.000 hektar arazi birinci sinif tarima elverisli arazi özelligine kavusacaktir. Dogrudan gelir destegi ve çiftçi kayit sisteminde kayit altina alinan 2002 yili içerisinde 4457 çiftçiye 344190,052 metrekarelik alan için 4.464.565.700.000.TL. ödeme yapilmistir. 2003 yılı içerisinde 4342 sayılı Mera Kanununa göre 6 köyün mera tespit ve tahdit çalışmaları yapılmış ve bitirilmiştir. 21 yerleşim merkezi projeye dahil edilerek çalışmalar devam etmektedir. Ayrıca Kayseri Şeker Fabrikası A.Ş.’ne bağlı 10 bölgeden l’si İlçemizde bulunmakta olup,Yahyalı ve Tomarza ilçeleri de bu Bölge Müdürlüğüne bağlıdır. 17.000 dekar pancar ekilen arazi mevcuttur. Yem Bitkileri Destekleme Projesi kapsamında projeli 12 çiftçiye tek yıllık yem mısır 1443 dekar alanda toplam 1660 dekar alanda 38.240.408.000.TL. destekleme yapılmış,2003 yılında 12500 ton mısır silajı hayvan beslenmesi için üretilmiştir. İlçemiz hububat alanlarında süne zararlısı ile mücadelede ergin ve nif sayımı neticesinde mücadele edilecek oranda olmadığından mücadele yapılmamıştır. ilçemizde safkan 663 adet, kültür melezi 16.709 adet, yerli 1065 adet manda 29.035 adet büyükba?,koyun 78.000 adet, keçi 9.800 adet,kanatly 104.815 adet,tek tyrnakli 2050 adettir. Tarım ve hayvancılık girdilerinin başında hububat,bölge tüccarlarınca alınmakta ve bölgedeki un fabrikalarınca işlenmektedir. Hayvancılık girdilerinden süt, bölgede bulunan 3 mandıraca toplam 10 ton (günlük),kapasiteli işlenmekte ve Kayseri’de kurulu 3 süt mandıralarına bir o kadar süt toplanıp götürülmektedir.Buralarda kaşar,beyaz peynir,tulum peyniri ve tereyağı olarak değerlendirilmektedir. Et ise belediyeye ait 100 sığır,200 koyun kapasiteli mezbahada kesilerek tüketicilere sunulmaktadır. Deri işlenmesi ise 3 adet deri deposu mevcuttur. Balık Yetiştiriciliği : İlçemizde 3 adet (Taşçı,Yeniköy ve Küçükkünye Köylerinde) balık yetiştiriciliği tesisi mevcuttur.
DOĞA
- Orman Varlığı : Orman ürünleri oldukça zayıftır. Ormanlık alanlar daha çok Adana yöresine yakın köylerimizdedir. Buralarda genellikle sedir ve çam türü ağaçlar hakim durumdadır.
- Yeraltı Zenginlikleri : İlçede bol miktarda çinko, kurşun, pomza (bimis) maden yatakları mevcuttur. Pomza rezervi özel firmalar tarafından işletilmektedir.
DEVELI'DE OĞUZ TÜRKMEN OYMAKLARI
|
RAKAMLARLA TANITIM
Kuruluş Yılı : 1870 Rakım : 1330 mt Yüzölçümü : 1.887 km² İl Merkezine Uzaklığı : 40 km. Toplam Nüfus : 70.893 İlçe Nüfusu : 35.084 Köy Sayısı : 45 Posta kodu : 38400 BELEDİYE Başkan : Recep ÖZKAN Santral : 0352 621 66 15 Fax : 0352 621 24 74 e-posta : develibelediyesi@mynet.com web : http://www.develi.bel.tr KAYMAKAMLIK İlçe Kaymakamı : Şükrü YILDIRIM Santral : 0352 621 60 13 Fax : 0352 621 29 79 e-posta : develi@develi.gov.tr web : http://www.develi.gov.tr DEVELi KASABALARI (4) - Gazi - Sindelhöyük - Şıhlı - Zile DEVELi MAHALLELERi (25) - ABDULBAKİ - AŞAĞI EVEREK - AŞIK SEYRANİ - BAHÇEBAŞI - BAHÇELİ EVLER - CAMİCEDİT - CUMHURİYET - ALPARSLAN - D.CAMİKEBİR - E.CAMİKEBİR - FATİH - FENESE - FENESE - GÜNEY - GÜNEY - HARMAN - İBRAHİM - İZMİRLİ - KOPÇULLU - M.AKİF ERSOY - Ş.Ü.HASAN ŞAHAN - REŞADİYE - YEDEK - YENİ MAHALLE - YÜZEVLER - MUSTAFA ASIM KÖKSAL |
DEVELi KÖYLERi ve NÜFUSU (45)
- Gazi Kasabası 3.546 - Tombak 360 - Sindelhöyük Kasaba 4.684 - Yazıbaşı 411 - Zile Kasabası 1.494 - Yenihayat 94 - Şıhlı Kasabası 2.536 - Yeşilyurt 278 - Ayşepınar 1.327 - Taşçı 265 - Ayvazhacı 771 - Büyükkünye 353 - Çayırözü 697 - Çadıryeri 114 - Çaylıca 765 - Çataloluk 588 - Çomaklı 906 - Çukuryurt 286 - Çöten 634 - Derebaşı 86 - Epçe 1.043 - Dereşimli 193 - Gömedi 224 - Eşelik 297 - Gümüşören 891 - Havadan 244 - Hüseyinli 317 - Hoşça 208 - İncesu 811 - Kaleköy 406 - Kabaklı 673 - Kılıçkaya 450 - Karacaören 476 - Köseler 898 - Kızık 596 - Küçükkünye 770 - Kozluca 21 - Saraycık 273 - Kulpak 389 - Sarıkaya 583 - Millidere 355 - Satı 216 - Öksüt 774 - Yaylacık 530 - Sarıca 481 - Yenice 463 - Soysallı 1.321 - Yeniköy 680 - Şahmelik 1.031 DEVELi TARiHi ŞAHSiYETLER Dev Ali Aşık Seyrani (1807-1866) Hızır İlyas Kabak Şeyh Nebi Dede Seyyid-i Şerif Mustafa Asım Köksal (1913-1998) Ahmet İslamoğlu (1960-) |
|
DEVELi BELEDiYE BAŞKANLARI NAYİP EFENDİ (1872 - 1877) NAYİP MUSTAFA EFENDİ (1878 - 1880) HACI HASAN EFENDİ (1881 - 1882) HACI PARSIK AĞA (1882 - 1883) BEKİR EFENDİ (1891 - 1892) OSMAN ZİYA EFENDİ (1893 - 1894) ALİ EFENDİ (1900 - 1901) MAHMUT NEDİM EFENDİ (1902 - 1903) MAHMUT EFENDİ (1907 - 1908) FENESELİ HACI HÜSEYİN EFENDİ () UNKAPANI MAHMUT EFENDİ () PAŞAZADE OSMAN EFENDİ () ÜRGÜPLÜ MAHMUT EFENDİ () MAHMUT BEY () REŞİT ( DEVELİOĞLU ) AĞA () KAMBERLİ OSMAN EFENDİ (1919 - 1921) MÜSELLİM DEVELİOĞLU AĞA (1921 - 1923) KAMBERLİ OSMAN EFENDİ (1924 - 1928) OSMAN COŞKUN (1928 - 1930) HADİ ERDOĞAN (1930 - 1935) ŞÜKRÜ KAYA (1935 - 1938) MEHMET KÖSEOĞLU (1938 - 1941) İSMAİL MAVİ (1941 - 1946) HADİ ERDOĞAN (1946 - 1950 ) EBUBEKİR DEVELİOĞLU (1950 - 1955) HAYRETTİN İSTANBULLU (1955 - 1955) MEHMET GÖNENÇ (1955 - 1959) MUSTAFA ARIKAN ( KAYMAKAM ) (1960 - 1961) MEHMET ÖZSEÇEN ( KAYMAKAM ) (1961 - 1963) MUSA KAZIM BÖLÜKBAŞI (1963 - 1964) MEHMET ÖZDEMİR (1964 - 1968) ENVER YOLAÇ (1968 - 1973) MEHMET ÖZDEMİR (1973 - 1977) EBUBEKİR DEVELİOĞLU (1977 - 1980) İBRAHİM KAYNAK ( KAYMAKAM ) (1980 - 1981) HİKMET GÜRYILDIZ ( KAYMAKAM ) (1981 - 1983) MUSTAFA BAŞARAN ( MÜFTÜ ) (1983 - 1983) OSMAN UYSAL ( VETERİNER HEKİM ) (1983 - 1984) SALİH BOZKURT (1984 - 1987) HALUK YALÇIN (1987 - 1989) ERTUĞRUL GÖNENÇ (1989 - 1994) ALİ AĞCA (1994 - 2004) RECEP ÖZKAN (2004 - ) |
DEVELi KAYMAKAMLARI HAMDİ EFENDİ (1872 - 1872) NURİ BEY (1872 - 1873) HİLMİ EFENDİ (1873 - 1874) ALİ RIZA EFENDİ (1876 - 1877) RAYİK EFENDİ (1878 - 1880) BNB. MEHMET RAUF BEY (1881 - 1882) SÜLEYMAN SIRRI EFENDİ (1882 - 1883) YARBAY AHMET NAFİ EFENDİ (1891 - 1892) BİNBAŞI ŞEVKİ BEY (1893 - 1894) BİNBAŞI FEYZULLAH EFENDİ (1900 - 1901) ALBAY AHMET TEYFİK BEY (1902 - 1903) BİNBAŞI HÜSEYİN RIFAT EFENDİ (1907 - 1908) ÇOBANOĞLU OSMAN BEY (1908 - 1909) ANASTAS EFENDİ (1909 - 1914) ADİL BEY (1914 - 1914) ZEKİ BEY (1914 - 1915) ABDURRAHMAN BEY (1915 - 1916) ALİ KEMAL BEY (1916 - 1916) ŞÜKRÜ BEY (1916 - 1917) ATIF BEY (1917 - 1921) CAVİT BEY (1921 - 1921) MEMDUH BEY (1921 - 1922) ATIF BEY (1925 - 1928) ŞAKİR BEY (1928 - 1930) REMZİ BEY (1930 - 1931) ALİ KEMAL BEY (1931 - 1932) İLYAS BEY (1932 - 1933) YUSUF CEMAL GÖNENÇ (1933 - 1936) İHSAN ECEMİŞ (1936 - 1939 ) ZIDDIK F. TÜMERKAN (1939 - 1942) ZİYA EROĞLU (1944 - 1944) RUHİ ÇETİNEL (1946 - 1949) BEKİR SITKI TUGAL (1959 - 1950) BESİM ULUÇAY (1951 - 1953) NİHAT OĞUZ BOR (1953 - 1955) A.HİKMET ÖKEM (1955 - 1956) ŞÜKRÜ TUNCEL (1956 - 1957) DURSUN TOPRAK (1957 - 1959) ÖMER ÇETİNTAŞ (1959 - 1960) MUSTAFA ARIKAN (1960 - 1961) MEHMET ÖZSECEN (1961 - 1963) M.KASIM BÖLÜKBAŞI (1963 - 1964) NİHAT ERGUN (1964 - 1965) SALİH KARAGÖZ (1965 - 1967) RÜŞTÜ EREN (1967 - 1968) REMZİ ATAMAN (1968 - 1970) ASIM AYHAN (1970 - 1972) RECEP CEYLAN (1972 - 1975) MEHMET DEMİR (1976 - 1976) HİLMİ AYHAN ERKİN (1976 - 1977) İBRAHİM KAYNAK (1978 - 1981) HİKMET HÜRYILDIZ (1981 - 1983) GAZİ ŞİMŞEK (1984 - 1984) YAŞAR DURSUN YILMAZ (1984 - 1987) ABDULLAH ACAR (1987 - 1991) CENGİZHAN AKSOY (1991 - 1993) VURAL DEMİRTAŞ (1993 - 1994) RAMAZAN AKSOY (1994 - 1997) RIFAT ATA (1997 - 2000) AYDIN AKKOR (2000 - 2004) ŞÜKRÜ YILDIRIM (2004 - ) |